Aktualizacja: Szkoła Filialna w Werchracie została zlikwidowana 31.08.2020r.
SZKOŁA FILIALNA W WERCHRACIE – RYS HISTORYCZNY
Brak jest dokładnych danych o placówkach oświatowych w dawnej Werchracie. Dane z 1893 roku podają, że we wsi działała szkoła etatowa jednoklasowa. W okresie międzywojennym w centrum wsi/nieopodal obecnej szkoły/ była szkoła siedmioklasowa. Jej kierownikiem był Stanisław Wisz. W 1937 roku duży, drewniany budynek uległ zniszczeniu w wyniku pożaru. Dzieci do klasy 4 uczyły się od tego czasu w kilku budynkach. Dalsza nauka odbywała się w Rawie Ruskiej. Ponadto w obrębie parafii działały jeszcze czteroklasowe szkoły w Prusiu i nieistniejących już miejscowościach Monastyrzu i Zamienicy.
Druga wojna światowa, a szczególnie lata tuż po niej /1945-47/ doprowadziła praktycznie do całkowitej likwidacji liczącej około 5 tys. mieszkańców greckokatolickiej parafii w Werchracie. Dopiero w 1949 roku zaczęła działać szkoła w Prusiu w ocalałym budynku dawnej szkoły czteroklasowej. Szkoła ta stopniowo rozrosła się do 7 klas.
W 1951 roku troje uczniów rozpoczęło naukę w szkole w Werchracie. Stopniowo tworzono kolejne klasy. Do 1959 roku była to szkoła czteroklasowa- dalsza nauka odbywała się w Prusiu. Warunki pracy były fatalne, naukę prowadzono w kilku budynkach. Od 1960 roku szkoła liczyła 5 klas. W sierpniu 1964 roku / po trzech latach budowy/ oddano do użytku nowy budynek szkolny z 7 salami lekcyjnymi, pracownią prac ręcznych, zastępczą salą gimnastyczną, biblioteką, pomieszczeniami administracyjnymi i magazynowymi oraz dwoma pokojami mieszkalnymi dla nauczycieli. Obok wybudowano dwurodzinny dom nauczyciela.
Rok szkolny 1966/67 to kolejna reforma oświatowa, która polegała na wydłużeniu cyklu nauczania do ośmiu klas. W połowie lat osiemdziesiątych przy szkole zaczął funkcjonować oddział dla dzieci sześcioletnich – tzw. „0”. Obwód szkolny obejmował Werchratę, Prusie i Dziewięcierz. Filie szkoły znajdowały się w Prusiu i Dziewięcierzu-Moczarach.
W 1999 roku nastąpiła kolejna reforma ustroju szkolnego. Ośmioklasowa szkoła została zamieniona w szkołę sześcioletnią. Dzieci z Werchraty kontynuowały naukę w Gimnazjum w Horyńcu- Zdroju.
W połowie lat 80-tych do szkoły doprowadzono wodę i zainstalowano centralne ogrzewanie. W 2000 roku oddano do użytku dobudowane do budynku toalety wraz z kanalizacją i oczyszczalnią ścieków. W budynku szkoły okresowo funkcjonowały poczta, gabinet lekarski, biblioteka wiejska. Udostępniano też pomieszczenie na potrzeby leśnictwa.
W latach 2013- 2015 dokonano kompleksowej termomodernizacji budynku wraz z wymianą instalacji centralnego ogrzewania. Zainstalowano nowy plac zabaw.
Pierwszym nauczycielem pracującym w powojennej Werchracie /od września 1951 r. – do sierpnia 1952 r./ był Antoni Duszyk – uczył jednocześnie w Dziewięcierzu – Moczarach.
Następnie przez pięć lat w szkole pracowała Janina Siemaszkiewicz. Pierwszym kierownikiem szkoły cztero, potem pięcioklasowej była Maria Bedyńska / 1957-1964/. Kierownikiem szkoły siedmioklasowej, już w nowym budynku, został w 1964 roku Marian Jasiński. Po nim w 1965 roku na czele placówki stanął Jan Chmielowiec. Jako kierownik, potem dyrektor funkcjonował do1991 roku. Ostatnim dyrektorem szkoły był Grzegorz Chmielowiec /1991-2016/.
Najwięcej nauczycieli w szkole pracowało w latach 1988- 92 w liczbie 14-15 osób.
Najdłuższy staż pracy/37 lat/ zanotowała Zofia Chmielowiec. Ostatnią radę pedagogiczną tworzyli Grzegorz Chmielowiec, Mariola Chmielowiec, Teresa Chmielowiec, Jolanta Drapała, Edyta Mazurkiewicz, Maria Morko oraz pracujący na niepełnych etatach Ks. Tomasz Kielar, Oksana Rawłyk i Stanisław Wis.
Liczba uczniów w szkole w cały okresie funkcjonowania była bardzo zróżnicowana:
w 1951 r. / pierwszy rok / – 3 uczniów , w 1959 r. -53 uczniów w czterech klasach, w 1960 r.- 62 uczniów w pięciu klasach. W roku szkolnym 1964/65 w pierwszym roku funkcjonowania nowej , pełnej szkoły 7-klasowej w Werchracie uczyło się 141 uczniów. Rok szkolny 1969/70 to największa liczba uczniów w historii szkoły – 203.
1996 rok – liczba uczniów trwale spadła poniżej 100 osób. Przekształcenie szkoły w sześcioklasową spowodowało dalszy spadek liczby uczniów. W 2001 roku odnotowano 72 uczniów. Dalsze lata to ciągły spadek liczby dzieci/ niż demograficzny, wyjazdy za granicę/.
Powyższe spowodowało, że szkoła w Werchracie przestała być samodzielną placówką. Od 1 września 2016 roku w budynku szkoły funkcjonuje 3-klasowa Szkoła Filialna Szkoły Podstawowej w Horyńcu – Zdroju oraz Punkt Przedszkolny.
Grzegorz Chmielowiec
Źródła:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. XII 1893 r.
Zapiski nauczycielki Marii Bedyńskiej
Plany organizacji pracy szkoły
Księga ewidencji dzieci
Księga uczniów
Protokoły posiedzeń rady pedagogicznej
